Nomes vernáculos recollidos na Chaira do Riós

O martes 22 de setembro de 2020, xunto con Bruno Rúa e Santiago González, realizamos unha rota por todas as aldeas ou barrios da Chaira do Riós recollendo entre outras cousas nomes vernáculos de Fauna.

Isto é o que nos dixeron moi amablemente os seus veciños:

* A Veiguiña, recollido de Teófilo Domínguez Álvarez de 80 anos de idade:

Bubela, Upupa epops

Pombo, Columba palumbus

Pegha, Pica pica

Tornillo,  Sturnus unicolor

Anduriña, Hirundo rustica

Moucho, Strix aluco

Cuco, Cuculus canorus, "era moi truán, puña os 'ghuevos' nos ninos dos outros páxaros", "márchalle a fala"

Cutuluvía, Lullula arborea, "cutuluvía, deixa de cantar e asubía"

Rola, Streptopelia turtur

Lavandeira, Motacilla alba

Rosinol, Luscinia megarhynchos

Corvo, Corvus corone

Tecedal, Falco tinnunculus

Avión, Oriolus oriolus

Merla, Turdus merula

Tordo, Turdus philomelos, T. viscivorus

Perdiz, Alectoris rufa

Pardal, Passer domesticus

Paspallota, Coturnix coturnix, dicía así "alto lá, alto lá" e os portugueses davan a volta

Paporrubio, Erithacus rubecula

Curuxa, Tyto alba

Pedreiro, (?), andaba nos tellados

Pigharro, Garrulus glandarius

Vencello, Apus apus

Almexendro, "tiña o papo branco, (?), podería ser Parus major (?)

Cascarrollo, Lanius meridionalis, Lanius spp. (?)

Escribenta, Emberiza cirlus

Choia, sónalle o nome pero non sabe cal é

Carriza, Troglodytes troglodytes

Rafiña, Circus pygargus

Chasco, Saxicola rubicola

Azulenta, Prunella modularis

Noitevoá, Caprimulgus europaeus

Gharfa, Ardea cinerea, sónalle pero non sabe cal é

Sapo cunqueiro, Bufoi spinosus

Sapa, o resto de sapos que non son cunqueiros (?)

Lagharta, lagartiñas

Lagharto, lagartos

Escouplón, Anguis fragilis, "si te pica un escouplón busca aixada e aixadón", tíñano por velenoso

Culebra, cobras

Víbora, Vipera sp. (?)

Salamanca, Salamandra salamandra

Ra, Pelophylax perezi

Alacrán, Buthus occitanus

Municegho, Quirópteros

Zorra, Vulpes vulpes

Teixugho, Meles meles

Alegharia, Genetta genetta

Doniña, Mustela nivalis

Rato, roedores

Lirón, Rattus sp.

Ourizo cacheiro, Erinaceus europaeus

Vacaloura, Berberomeloe majalis

Faldracadela, Dermápteros

* Domez, recollido de Francisco Calvo Calvo de 87 anos, Caseano Salgado Salgado de 70 anos e Benita Calvo Vázquez de 62 anos:

Pardal, Passer domesticus

Pombo, Columb palumbus

Merla, Turdus merula

Pegha, Pica pica

Tordo, Turdus philomelos, T. viscivorus

Tornillo, Sturnus unicolor

Corvelo, Corvus corone

Pigharro, Garrulus glandarius

Cuco, Cuculus canorus

Avión, Oriolus oriolus

Paporrubio, Erithacus rubecula

Anduriña, Hirundo rustica, "ó vir frío marchan e ó vir tempo bó volve"

Escribenta, emberiza cirlus

Vencello, Apus apus

Moucho, Strix aluco

Curuxa, Tyto alba, "era da morte"

Carriza, Troglodytes troglodytes

Paspallota, Coturnix coturnix

Perdiz, Alectoris rufa

Pito verdeal, Picus viridis

Cutuluvía, Lullula arborea

Rosinol, Luscinia megarhynchos

Ghabilán, Accipitridae

Pedreiro, (?), "ten pintas averdosadas"

Avarrapiña, Circus pygargus

Escouplón, Anguis fragilis

Municegho, Quirópteros

Vacaloura, Berberomeloe majalis

Faldracadela, Dermápteros

Ghrilo, Gryllidae

* Souto, recollido de Nicolá Prieto de 62 anos:

Pardal, Passer domesticus

Pegha, Pica pica

Pigharro, Garrulus glandarius

Anduriña, Hirundo rustica

Pito verdeal, Picus viridis

Avión, Oriolus oriolus

Rosinol, Luscinia megarhynchos

Bubela, Upupa epops

Pombo, Columba palumbus

Moucho, Strix aluco

Cuco, Cuculus canorus

Curuxa, Tyto alba

Merla, Turdus merula

Rola, Streptopelia turtur

Ghabilán, Accipitridae

Corvelo, Corvus corone

Cigüeña, Ciconia ciconia (castelanizado)

Paspallota, Coturnix coturnix

Perdiz, Alectoris rufa

Cutuluvía, Lullula arborea

Lavandeira, Motacilla alba

Tecelán, Falco tinnunculus

Tordo, Turdus philomelos, T. viscivorus

Paporrubio, Erithacus rubecula

Escribenta, Emberiza cirlus

Carriza, Troglodytes troglodytes

Pigharro, Garrulus glandarius

Vencello, Apus apus

Almenxendro, (?), poida que Parus major (?)

Ave rapiña, Circus pygargus

Chasco, Saxicola rubicola

Azulenta, Prunella modularis

Gharduña, Martes sp.

Municegho, Quirópteros

Doniña, Mustela nivalis

"Si te pica unha doniña busca a sabaniña, si te pica un escouplón busca aixada e aixadón"

Escouplón, Anguis fragilis

Víbora, Vipera sp.

Salamanca, Salamandra salamandra

Ra, Pepophylax perezi

Cághado, larvas de anfibios

Vacaloura, Berberomeloe majalis

Faldracadela, Dermápteros

Lerme, moluscos gasterópodos

* Sarreaus, recollido de varios veciños:

Bubela, Upupa epops

Pito verdeal, Picus viridis

Pito rei, Dendrocopos major

Pegha, Pica pica

Pigharro, Garrulus glandarius

Anduriña, Hirundo rustica

Pardal, Passer domesticus

Merla, Turdus merula

Chaschás, (?), "pequeno, papo colorado, bico delgado", podería ser Saxicola rubicola

Pombo, Columba palumbus

Cutuluvía, Lullula arborea, "cutuluvía, cuanto máis alto máis asubía"

Rola, Streptoipelia turtur

Lavandeira, Motacillla alba

Avión, Oriolus oriolus

Ghabilán, Accipitridae

Paspallota, Coturnix coturnix, "paspallao, grao grao"

Perdiz, Alectoris rufa

Corvo, Corvus corone

Tecelán, Falco tinnunculus

Rosinol, Luscinia megarhynchos

Torda, Turdus philomelos, T. viscivorus, "van ás uvas"

Curuxa, Tyto alba

Vencellos, Apus apus

Cascarrollo, Lanius meridionalis, Lanius sp.

Escribenta, Emberiza cirlus

Azulenta, Prunella modularis

Choia, Pyrrhocorax pyrrhocorax, "son negras e máis pequenas que os corvos"

Noitevoá, Caprimulgus europaeus

Ghabilán, Accipitridae

Teixugho, Meles meles

Gharduña, Martes sp.

Gato rabís ou Rebiseco, Genetta genetta

Municegho, Quirópteros

* Trasverea, recollido de José Villar de 86 anos:

Pardal, Passer domesticus

Anduriña, Hirundo rustica

Corvo, Corvus corone

Carriza, Troglodytes troglodytes

Pito verdeal, Picus viridis

Pito reino, Dendrocopos major

Paspallota, Coturnix coturnix

Perdiz, Alectoris rufa

Escribenta, Emberiza cirlus

Pombo, Columba palumbus

Cuco, Cuculus canorus

Bubela, Upupa epops

Moucho, Strix aluco

Pegha, Pica pica

Tornillo, Sturnus unicolor

Cutuluvía, Lullula arborea

Rola, Streptopelia turtur

Lavandeira, Motacilla alba

Rosinol, Luscinia megarhynchos

Tecelán, Falco tinnunculus

Avión, Oriolus oriolus

Merla, Turdus merula

Torda, Turdus philomelos, T. viscivorus

Paporrubio, Erithacus rubecula

Pigharro, Garrulus glandarius

Cascarrollo, Lanius meridionalis, Lanius sp.

Chasca, Saxicola rubicola

Municegho, Quirópteros

En conclusión sacamos que nestas aldeas as designacións para os paxaros son case as mesmas con leves diferenzas puntuais.

E dar as grazas aos veciños que nos atenderon.